Tekst kuratorski Biennale Fotografii Bydgoszcz
W tym roku obchodzimy dwusetną rocznicę powstania pierwszej fotografii. Od heliografii, przez dagerotypię, fotografię barwną i erę ciemni, aż po rewolucję cyfrową i obrazy generowane przez sztuczną inteligencję – medium to nieustannie się zmienia i wymyka jednoznacznym definicjom. Historia fotografii to nie tylko rozwój technologii, ale też zmiana funkcji - dokumentowania i archwizowania rzeczywistości, pełenienia roli medium artystycznego, po obecność w kulturze codziennej, w której niemal każdy z nas nosi w swojej kieszeni aparat, dając nam możliwość tworzenia własnych obrazów i narracji.
„Fotografia, choć rejestruje coś ujrzanego, zawsze i z natury odnosi się do tego, czego nie widać” – pisał John Berger. Właśnie to napięcie między widzialnym a ukrytym daje fotografii siłę i sprawia, że staje się ona przestrzenią dla różnorodnych praktyk twórczych.
Dlatego I Biennale Fotografii Bydgoszcz wpisuje się w tę rocznicową refleksję. Tegoroczne prace prezentują szerokie spektrum współczesnych postaw wobec tego medium. Obok realizacji wykonanych dawnymi technikami pojawiają eksperymenty, dokumenty, prace analogowe, w technikach szlachetnych. Wszystkie świadczą o tym, że fotografia, mimo 200 tradycji, pozostaje żywym, wciąż redefiniującym się językiem obrazu. Każdy z nadesłanych projektów posługiwał się inną wrażliwością i odmiennym warsztatem, a jednak wszystkie w równym stopniu skladają się na bogactwo tegorocznego wydarzenia.
Biennale stało się miejscem niezwykłej różnorodności, zarówno tematycznej jak i formalnej, której nie da się wartościować w kategoriach „lepsze” czy „ważniejsze”. Ciężko porównać dokument, którego siła tkwi w autentyczności z fotografią artystyczną operującą metaforą, intymnością i symboliką. Dlatego jury stanęło wobec trudnego pytania: jak ocenić projekty, które pełnią zupełnie różne funkcje społeczne i kulturowe. Po długich obradach postanowiliśmy zrezygnować z klasycznego podziału nagród. Jury przyznało jedno Grand Prix oraz 5 wyróżnień honorowych oraz 1 wyróżnienie galerii 2b+L, podkreślając równą wartość wszystkich zaprezentowanych artystycznych perspektyw.
Nagrody
Grand Prix otrzymuje Anna Ajtner za cykl "Portret mojej córki", za niezwykle osobistą, a zarazem uniwersalną historię, w której intymny portret splata się z refleksją nad relacją między matką a córką oraz nad kruchością i przemijalnością ludzkiego życia. Prywatne doświadczenie artystki łączy się tu z pamięcią wizualną i emocjonalnym ładunkiem obrazów, które przy każdym spotkaniu odkrywają nowe znaczenia i symbole.
W kolejności alfabetycznej:
Wyróżnienie honorowe otrzymuje Agnieszka Babińska za cykl inspirowany sztuką naprawy i akceptacji niedoskonałości, w którym ciało ukazane jest jako całość naznaczona bliznami – nie jako śladami słabości, lecz dowodami siły i przemiany. Jej prace, zakorzenione w estetyce wabi-sabi, pokazują, że to, co kruche i nietrwałe, może stać się źródłem piękna.
Wyróżnienie honorowe otrzymuje Adam Bencal za cykl pejzaży, które stają się przestrzenią pamięci i wyciszenia. Minimalizm środków, subtelna gra światła i konsekwencja formalna sprawiają, że pojedyncze drzewo nabiera symbolicznego znaczenia i staje się znakiem trwania oraz metaforą zakorzenienia.
Wyróżnienie honorowe otrzymuje Filip Dziworski za uchwycenie momentów granicznych – pomiędzy kontrolą a utratą, realnością a metaforą. Poza wrażliwym spojrzeniem, autor w doskonały sposób zatrzymuje bressonowski moment napięcia i niepewności, tworząc niemal metafizyczny wymiar.
Wyróżnienie honorowe otrzymuje Iwona Germanek za cykl, w którym poetyckie zestawienia pejzażu spotykają się z materialnością medium. Jej fotografie, pełne detali i wielowarstwowych znaczeń, prowadzą subtelny dialog między tym, co ulotne, a tym, co zapisane i utrwalone.
Wyróżnienie honorowe otrzymuje Maria Piegat za prace inspirowane doświadczeniem choroby bliskiej osoby. W intermiedalnym cyklu autorka podkreśla uniwersalny wymiar demencji – choroby dotykającej pamięci i tożsamości. Jury doceniło także różnorodną formę projektu, łączego fotografie, portrety, album i filmy, które przywołują atmosferę rodzinnego domu, łącząc ciepło wspomnień z bólem obserwacji stopniowej utraty.
Wyróżnienie galerii 2B+L otrzymuje Tomasz Pasiek za uchwycenie efemerycznych chwil codzienności, w których światło i cień stają się bohaterami obrazu. Jego prace łączą napięcie między ruchem a zatrzymaniem, odsłaniając zarazem samotność i anonimowość życia w przestrzeni miejskiej.
Zespół kuratorski dziękuje również wszystkim osobom zakwalifikowanym do wystawy: Adam Bencel, Adam Fleks, Agnieszka Babińska, Agnieszka Janucka-Popiołek, Agnieszka Kaczorowska, Andrzej "Graba" Grabowiecki, Anna Ajtner, Anna Andrzejewska, Anna Bulla-Dembek, Anna Wyrwińska, Beata Lenkiewicz, Beata Podwysocka, Cezary Toma, Dariusz Zatoka, Edyta Pękała, Filip Dziworski, Grzegorz Hussak, Hanna Stanisławska, Iwona Germanek, Jakub Kwiatkowski, Jarosław Jeleński, Joanna Sztybor, Justyna Jułga, Justyna Wasilewska, Karla Mendoza, Katarzyna Zabłocka, Klaudia Khan, Leszek Krutulski, Łukasz Kosz, Łukasz Nowaczyk, Łukasz Ułanowski, Maja Górska, Maja Oracz, Małgorzata Replińska, Marcin Zapora, Maria Piegat, Marzena Kolarz, Mateusz Santus, Michał Sikorski, Monika Buńkowska, Monika Klawitter, Natalia Kolbiarz, Oliwia Janczek, Paweł Patynowski, Piotr Walczak, Pola Sztuk, Raisa Kadyrova, Remigiusz Boruszewski, Robert Wolak, Romuald Fajtanowski, Tomasz Dunajski, Tomasz Klaus, Tomasz Pasiek, Tomasz Ziemkiewicz, Violka Kuś, Wojciech Różyński, Zofia Brzezińska, Zuzanna Odalanowska.
Wierzymy, że I Biennale Fotografii Bydgoszcz stanie się początkiem nowej tradycji – miejsca, gdzie regularnie spotykać się będą artyści, pasjonaci i odbiorcy. Chcemy, by w kolejnych latach wydarzenie to rozwijało się i poszerzało przestrzeń rozmowy o fotografii i jej roli w kulturze współczesnej.
Dziękujemy.
.png)
